Wiedza
Dla lekarzy, którzy chcą budować nową, lepszą przyszłość 🚀
Dr hab. Katarzyna Kolasa w swoim felietonie opisuje jak sztuczna inteligencja jest już wykorzystywana w działaniach firm farmaceutycznych. Jako przykłady podaje m.in. powołaną przez Astra Zeneca firmę Evinova, która zdalnie rekrutuje pacjentów do badań klinicznych czy Altis Labs z Kanady oferującą holistyczną symulację badania klinicznego w tysiącach wariantów w ciągu zaledwie kilku minut.
Rozwój społeczności i wsparcie innowacji medycznych – podsumowujemy działania NIL IN w 2023 roku
Społeczność NIL IN, czyli Sieć Lekarzy Innowatorów stworzona przy Naczelnej Izbie Lekarskiej, skupia pionierów zaangażowanych w tworzenie nowych rozwiązań, które usprawniają pracę lekarzy i opiekę nad pacjentem. Idea rozsądnego, zrównoważonego i bezpiecznego wprowadzenia innowacji medycznych zjednoczyła w NIL IN lekarzy i ekspertów w obszarze innowacyjności. Dziś nasza społeczność liczy ponad 400 osób i stale się rozwija, a w grupach roboczych aktywnie działają pasjonaci, którzy chcą mieć realny wpływ na rozwój polskiej medycyny. To zdecydowany sygnał rosnącego zainteresowania innowacjami w obszarze medycyny, a jednocześnie dowód na potrzebę współpracy między sektorem medycznym a nowoczesnymi technologiami.Praca w grupach roboczych
Pierwszy rok działalności to dobry czas na podsumowania i refleksje. W ramach NIL IN udało nam się osiągnąć naprawdę wiele, co możliwe było dzięki zaangażowaniu wielu fantastycznych osób, w tym liderów grup roboczych, którym należą się ogromne podziękowania. Prace pięciu grup roboczych skoncentrowały się na kluczowych obszarach, takich jak dane medyczne, AI w ochronie zdrowia, startupy medyczne oraz innowacje w opiece szpitalnej i ambulatoryjnej. Efektem tych działań są trzy raporty, które stanowią istotny wkład w rozwój polskiego sektora medycznego. Dotyczą one tematów bezpieczeństwa danych medycznych, roli lekarzy w startupach oraz wdrożeń innowacji w POZ i AOS. Raport o danych medycznych trafił do konsultacji społecznych i na początku 2024 roku ogłosimy jego finalną wersję oraz kluczowe wnioski. Przeprowadziliśmy też pierwszą edycję konkursu „Przychodnia przyszłości”, który wyłonił godne uwagi wdrożenia w opiece ambulatoryjnej. Zachęcam do zapoznania się z raportami i efektami innych działań na naszej stronie www.nilin.org.pl w zakładce „grupy robocze”. Prace grup roboczych będziemy kontynuować w 2024 roku, a w ramach nowych inicjatyw chcielibyśmy m.in. stworzyć raport o wdrożeniach innowacji w szpitalach.NIL IN Summit 2023
We wrześniu odbyła się konferencja NIL IN Summit, będąca uwieńczeniem naszej rocznej działalności. Wydarzenie zgromadziło czołowych przedstawicieli branży, aby umożliwić wymianę wiedzy, doświadczeń i omówienie najnowszych odkryć, które rewolucjonizują dziedzinę medycyny, jak również wyzwań na tym polu. Do udziału w Konferencji zaproszeni zostali zagraniczni goście, ale nie zabrakło także głosu polskich ekspertów i przedstawicieli sektora publicznego, organizacji lekarskich oraz pacjenckich. Już dziś z przyjemnością mogę potwierdzić, że wydarzenie odbędzie się także w 2024 roku. Szczegółami podzielimy się z Państwem niebawem. Tymczasem zapraszam na nasz kanał YT, gdzie dzielimy się materiałami video z poszczególnych sesji.Projekty i współprace
Społeczność NIL IN to nie tylko miejsce wymiany wiedzy, ale także aktywna siła napędowa dla innowacji w polskiej ochronie zdrowia. W 2023 roku prowadziliśmy własne inicjatywy, ale też angażowaliśmy się w szereg projektów związanych ze zdrowiem cyfrowym i rozwojem innowacji w Polsce, m.in. Portfel Aplikacji Zdrowotnych oraz Telemedyczny Okrągły Stół. W ramach TOS, grupy specjalistów składających się z lekarzy, dostawców rozwiązań IT, urzędników i organizacji pacjenckich, pracują nad wytycznymi dotyczącymi wdrażania innowacyjnych rozwiązań w opiece medycznej. NIL IN prowadzi aż trzy grupy – ds. finansowania medycyny i zdrowia, ds. AI oraz ds. edukacji.Szkolenia, podcasty czyli porcja wiedzy o innowacjach
Sieć Lekarzy Innowatorów działa w ramach Centralnego Ośrodka Badań i Szkoleń NIL, a to zobowiązuje. W minionym roku zorganizowaliśmy szereg szkoleń z obszaru innowacyjności w medycynie, a w 2024 roku planujemy zwiększyć ich intensywność, wprowadzając cykl „Wtorki z Innowacjami”. W ramach tej inicjatywy w każdy wtorek będą organizowane certyfikowane szkolenia, umożliwiające rozwijanie kompetencji z zakresu innowacji medycznych. Więcej informacji na temat samych szkoleń znajduje się w niniejszym newsletterze. Aby przybliżyć szerokiej publiczności fascynującą tematykę innowacji medycznych, zainicjowaliśmy cykl podcastów o przyszłości medycyny „InTalk”, który również będzie kontynuowany. Cykl dostępny jest m.in. na platformie Spotify:Każda inicjatywa wymaga skutecznej komunikacji, dlatego zapraszamy do śledzenia naszej strony internetowej nilin.org.pl oraz profili w mediach społecznościowych. Od nowego roku planujemy również cykliczną wysyłkę newslettera, aby naszej społeczności nie umknęły ważne informacje i wydarzenia ze świata technologii medycznych.Baza ekspertów
Dynamiczna ewolucja medycyny stwarza zapotrzebowanie na jakościową ocenę każdego innowacyjnego rozwiązania medycznego. Wymaga tego zarówno sektor publiczny, Ministerstwo Zdrowia, firmy audytorskie, jak i sami twórcy aplikacji i urządzeń medycznych. W odpowiedzi na to wyzwanie, zapoczątkowaliśmy inicjatywę pod nazwą NIL IN Expert Pool – bazę ekspertów oceniających innowacje w medycynie. NIL IN Expert Pool to projekt w ramach Sieci Lekarzy Innowatorów, którego skład nieustannie się rozszerza, zapraszając do współpracy lekarzy ze wszystkich dziedzin medycyny. Wierzymy, że profesjonaliści medyczni powinni aktywnie wyrażać merytoryczne opinie na temat nowych rozwiązań medycznych – tylko w ten sposób możemy doskonalić naszą praktykę i przynosić rzeczywiste korzyści pacjentom.NIL IN 2.0
Z nową wiedzą, energią i wsparciem coraz szerszego grona członków i sympatyków naszej społeczności, wkraczamy w kolejny etap – NIL IN 2.0. Chcemy, aby kolejny rok był przełomowy, wniósł nową jakość do systemu opieki zdrowotnej, pozwolił nam przyciągnąć do siebie jeszcze więcej pasjonatów pragnących tworzyć innowacje, a także by zakończył się jeszcze bardziej spektakularnymi osiągnięciami. Poza przedstawionymi już działaniami, planujemy dodatkowe inicjatywy, które będą wnosić wartość dodaną i integrować naszą społeczność. Dla członków NIL IN będziemy mieli atrakcyjne zniżki na konferencję MEDMeetsTECH. Pracujemy także nad stworzeniem cyklu tzw. meetupów, czyli regularnych spotkań Venture Café, które odbędą się co najmniej cztery razy w przyszłym roku. Ponadto, planujemy zorganizować kilka zagranicznych wyjazdów „study tour”, aby poznać ekosystemy innowacji medycznych na świecie. Krótko mówiąc – będzie się działo, ale jesteśmy też otwarci na nowe pomysły. Dlatego zachęcam wszystkich zainteresowanych, zarówno lekarzy, ekspertów, jak i pasjonatów innowacji, do dołączenia i aktywnego udziału w Sieci Lekarzy Innowatorów.W imieniu całego zespołu NIL IN, dziękuję wszystkim za owocną współpracę i zaangażowanie w rozwijanie innowacji medycznych w Polsce. Życzę Wam radosnych Świąt Bożego Narodzenia, spokoju i ciepła w gronie najbliższych. Niech Nowy Rok przyniesie spełnienie marzeń, sukcesy oraz wiele inspirujących projektów. Do zobaczenia w 2024 roku!
W mijającym roku NIL IN Sieć Lekarzy Innowatorów Naczelnej Izby Lekarskiej po raz pierwszy zorganizowała konkurs „Przychodnia przyszłości”, aby wyłonić najciekawsze innowacje w opiece ambulatoryjnej.
Projekty, które zdobyły uznanie kapituły konkursu pod przewodnictwem Małgorzaty Kiljańskiej są dowodem na to, że zmiana jest możliwa i potrzebna. Co ważne, innowacje te zostały już z powodzeniem wdrożone, przynosząc korzyści zarówno pacjentom, jak i personelowi medycznemu.
Nagrody w konkursie zostały wręczone podczas tegorocznej konferencji NIL IN Summit.
Na naszym profilu w każdy czwartek będziemy prezentować jednego laureata konkursu. Zaczynamy od nagrody głównej, którą otrzymał system algorytmicznej interpretacji wyników badań laboratoryjnych. Innowacja wdrożona przez Centrum Medyczne MEDYK wspiera lekarzy POZ w interpretacji wyników badań, prezentuje sugestie dotyczące diagnostyki różnicowej, prowadzenia wywiadu i badania oraz postępowania. Innowację stworzyła firma BloodLab, a algorytmy przygotowały zespoły lekarzy specjalistów.
Miniprzewodnik dla lekarzy – postępowanie z dokumentacją medyczną i danymi medycznymi
Niedawny głośny wyciek danych medycznych, który mógł dotyczyć poufnych informacji nawet ok. 200 tys. pacjentów, potwierdził, jak ważne jest bezpieczne i zgodne z prawem przetwarzanie dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej. Aby ułatwić lekarzom prawidłowe działania w tym zakresie grupa ds. danych NIL IN przygotowała miniprzewodnik przybliżający kluczowe regulacje i wymogi związane z prowadzeniem i udostępnianiem dokumentów zawierających wrażliwe dane pacjentów oraz zasady postępowania z jednostkowymi danymi medycznymi.Komu i kiedy należy udostępniać dokumentację medyczną? W jaki sposób robić to bezpiecznie w środowisku cyfrowym? Na co lekarz powinien zwracać uwagę w codziennej pracy, by ograniczyć ryzyko naruszenia ochrony danych osobowych? To tylko niektóre z podstawowych pytań, na które odpowiada miniprzewodnik. Zawiera też bardziej szczegółowe wskazówki odnoszące się np. do różnic pomiędzy anonimizacją i pseudonimizacją danych, zasad przetwarzania danych na potrzeby sztucznej inteligencji czy też możliwości dawstwa danych na gruncie unijnego rozporządzenia w sprawie europejskiego zarządzania danymi.Publikacja przygotowana w ramach inicjatywy „NIL IN – Sieć Lekarzy Innowatorów” działającej przy Naczelnej Izbie Lekarskiej może stanowić „pierwszą pomoc” dla lekarek i lekarzy w razie wątpliwości związanych z właściwym postępowaniem z danymi medycznymi lub dokumentacją medyczną.
Wystąpienie Karoliny Tądel i Wiktora Możarowskiego z Instytutu Matki i Dziecka zakończyło sesję Tomasz Maciejewskiego.
Czy zespół ds. sztucznej inteligencji i innowacji w szpitalu jest potrzebny?
Po obejrzeniu video z tej prelekcji będzie to pytanie retoryczne ;).
Z prelekcji dowiemy się m.in., jak w ciągu niespełna dwóch lat pracy Działu ds. Sztucznej Inteligencji i Innowacji Technologii Medycznych IMiD, udało się zrealizować 50 projektów i cztery wdrożenia.
IMiD zainicjował także m.in. Mother and Child Startup Challenge, konkurs dla startupów i innowatorów. W ubiegły czwartek poznaliśmy laureatów drugiej edycji.
Zapraszamy do obejrzenia całego wystąpienia.
Wiedza
Dla lekarzy, którzy chcą budować nową, lepszą przyszłość 🚀
I EDYCJA MOTHER AND CHILD STARTUP CHALLENGE
Instytut Matki i Dziecka, zainspirowany trendami idącymi z zachodniej części globu, przyjrzał się funkcjonowaniu The Boston Children’s Hospital i The Children’s National Hospital. Szpitale te otworzyły się na startupy (młode i zwinne przedsiębiorstwa o dużej innowacyjności) poprzez zorganizowanie wydarzeń, szkoleń i spotkań, a także programów akceleracyjnych dla zewnętrznych firm.Podążając za tymi trendami, IMiD zorganizował Mother and Child Startup Challenge (MCSC) – pierwszy w Polsce konkurs (i jeden z nielicznych w Europie) realizowany przez publiczne szpitale państwowe, otwarte na wdrażanie innowacji.W tym roku do konkursu MCSC Instytut zaprosił dodatkowo cztery szpitale: Centrum Medyczne „Żelazna” w Warszawie, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie oraz Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny w Białymstoku. Efektem inicjatywy jest zaplanowane pilotażowe wdrożenie w 2023 r. w podmiotach medycznych dwóch najlepszych rozwiązań:- Carna Life Holo (MedApp), czyli okulary rozszerzonej rzeczywistości, dzięki którym lekarz widzi w przestrzeni rzeczywistej trójwymiarowy hologram odzwierciedlający strukturę anatomiczną pacjenta. Użytkownik może wchodzić w interakcję z wyświetlanym hologramem, m.in. obracając go, przybliżając, oddalając, przemieszczając, czy też wchodząc we wnętrze struktur anatomicznych – przy pomocy gestów i komend głosowych. Narzędzie dedykowane jest chirurgom w celu podniesienia precyzji wykonywanych operacji.
- Infermedica – platforma internetowa, wykorzystująca sztuczną inteligencję do analizy stanu zdrowia pacjenta i wsparcia placówek ochrony zdrowia w pokierowaniu pacjenta do odpowiedniego specjalisty. System za pośrednictwem platformy online zbiera wstępny wywiad z pacjentem, umożliwiając efektywniejsze świadczenie usług zdrowotnych przez placówki. Rozwiązanie wspierać będzie jednocześnie szpitale oraz pacjentów, umożliwiając personalizowane podejście i szybką reakcję na objawy choroby.
EFEKTY KONKURSU
W I edycji do konkursu MCSC zgłosiło się aż 69 firm z pięciu krajów, w tym z Izraela, Niemiec i USA. Patronat nad inicjatywą objęli m.in. Minister Zdrowia, Agencja Badań Medycznych, Polski Fundusz Rozwoju oraz Rzecznik Praw Pacjenta. Całe wydarzenie zostało podsumowane raportem Mother and Child Startup Challenge „Innowacje w procesie opieki nad pacjentką w ciąży”.W grupie ekspertów zostały poruszone zagadnienia dostępności i implementacji innowacji medycznych oraz jakości i perspektyw rozwoju technologii w tym obszarze. Instytut Matki i Dziecka, przewidując rozwój konkursu MCSC i start kolejnej edycji poszerzony o inne obszary terapeutyczne, już teraz dyskutuje nad włączeniem kolejnych szpitali do grona współtwórców inicjatywy.
Priorytety na najbliższe lata
W kolejnym z serii artykułów Sieci Innowatorów Naczelnej Izby Lekarskiej pokażemy, jakie są kluczowe trendy zmian w opiece ambulatoryjnej w roku 2023 i jak możemy się podzielić przykładami wdrożonych innowacji. Co ważne, ogłaszamy konkurs na wdrożenie innowacji w opiece ambulatoryjnej.Nieodwołalną zmianę w sposobach świadczenia usług przynosi rewolucja w technologii, w tym np. rozwój systemów informatycznych i funkcjonalności elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM) ze wsparciem angażujące pacjenta w samoopiekę.Zmienia się także sposób uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji. Mamy urządzenia ubieralne ze stałym monitoringiem danych zdrowotnych, diagnostykę dostępną w domu pacjenta, a także aplikacje zdrowotne. Pacjenci korzystają z opieki publicznej, prywatnej, abonamentowej oraz tzw. konsumenckiej, czyli diagnostyki i terapii dostępnych na życzenie, zgodnie z przekonaniami pacjenta, czasem niestety stojącymi w sprzeczności z medycyną opartą na dowodach.Ewoluować będą też modele świadczenia usług, zmieniając ścieżki pacjentów, poprawiając koordynację opieki, dostępność i bezpieczeństwo pacjentów, a także przenosząc zadania na inny personel medyczny i administracyjny. Jakie obszary będą się zmieniać najszybciej? Spójrzmy na pięć kluczowych trendów innowacji na rok 2023 z perspektywy ich zastosowania w opiece ambulatoryjnej.Big Data – szansa na zarządzanie zdrowiem
Wykorzystanie Big Data, czyli olbrzymiej ilości danych o pacjentach, zrealizowanych usługach i o sposobie, w jaki korzystają z opieki medycznej, to szansa na zarządzanie zdrowiem populacji i wskazanie lepszych rozwiązań dla pacjentów, lekarzy i przychodni, w których pracują. Dla placówki ambulatoryjnej zarządzanie zdrowiem populacji oznacza przede wszystkim wiedzę o pacjentach, którzy korzystają z opieki: z jakimi problemami się najczęściej zgłaszają, na jakie choroby chorują, czy chorują sezonowo, z jakich usług korzystają, czy postępowanie wobec nich jest zgodne z wytycznymi.Dobre rozumienie najważniejszych potrzeb populacji pozwala na lepszą koordynację opieki, przygotowanie materiałów i narzędzi dla lekarzy, edukację i zaangażowanie pacjentów, a w rezultacie poprawę wyników klinicznych. W pracy lekarza odpowiednia analiza i wizualizacja danych może pomóc w identyfikacji osób wymagających interwencji, która pozwoli uniknąć pogorszenia stanu zdrowia lub śmierci.Dziś przed podjęciem decyzji o postępowaniu lekarz nie ma możliwości dokładnego przejrzenia często wieloletnich informacji o historii choroby, zgłaszanych objawach, leczeniu, trendach w wynikach badań laboratoryjnych i obrazowych. Wynika to przede wszystkim z ograniczenia czasu.W 2023 r. algorytmy uczenia maszynowego i sztuczna inteligencja będą coraz szerzej wykorzystywane do wsparcia lekarzy we wczesnym wykrywaniu zwiększonego ryzyka zdrowotnego i przedwczesnej śmierci, symptomów chorób nowotworowych, rozwoju chorób przewlekłych, zagrożeń zaostrzenia chorób, a także wyników patologicznych i alarmowych. Oprogramowania gabinetów lekarskich będą się rozwijać w taki sposób, by lekarz miał dostęp do narzędzi wspierających decyzje kliniczne podczas wizyty.Sztuczna inteligencja
Sztuczna inteligencja nie zastąpi lekarzy, ale poszerzy ich możliwości. Dlatego w medycynie za bardziej właściwe uważane jest używanie określenia „rozszerzona inteligencja” zamiast „sztuczna inteligencja” (ang. Augmented versus Artificial Intelligence). W 2023 r. przewiduje się dalszy dynamiczny rozwój medycznych algorytmów sztucznej inteligencji, już w tej chwili szeroko stosowanych w praktyce medycznej.Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe, technologie budzące w opiece zdrowotnej ogromne zainteresowanie, sprawią, że przewidywanie, diagnozowanie, monitorowanie i leczenie będzie łatwiejsze, szybsze i skuteczniejsze. Medyczna sztuczna inteligencja jest m.in. stosowana do analizy diagnostyki obrazowej, takiej jak zdjęcia rentgenowskie i rezonans magnetyczny, pomagając radiologom w interpretacji wyników.Poprzez analizę skanów MRI urządzenia medyczne wspierane sztuczną inteligencją pomagają wykrywać i leczyć zaburzenia neurologiczne, takie jak choroba Alzheimera i Parkinsona, analizować dynamikę choroby chorego na COVID-19 czy oceniać profilaktyczne zdjęcia mammograficzne. Medyczna sztuczna inteligencja może być również używana do analizowania danych zebranych z urządzeń ubieralnych, noszonych przez pacjentów.Monitorowanie pacjentów
Urządzenia ubieralne będą coraz częściej wykorzystywane do śledzenia własnego zdrowia i aktywności fizycznej, a także przez klinicystów do zdalnego monitorowania pacjentów. W ostatnich latach „internet rzeczy medycznych” rozwinął się gwałtownie – od prostych urządzeń mierzących tętno i saturację do zegarków zdolnych do odczytu EKG, ubrań, które mogą wykrywać ciśnienie krwi i przewidywać ryzyko zawału serca, i rękawiczek, które mogą zmniejszyć drżenie dłoni pacjentów z chorobą Parkinsona.Coraz większe zainteresowanie budzą urządzenia ubieralne wykorzystywane w ocenie zdrowia psychicznego, które np. na podstawie poziomu aktywności, snu i tętna są w stanie monitorować i wykrywać symptomy depresji. W tym roku coraz więcej ubieralnych urządzeń medycznych wyposażonych będzie w procesory, które wykorzystają analitykę w urządzeniu, zamiast wysyłać dane do przetworzenia.Detaliczna sprzedaż medyczna
Rozwijający się dynamicznie obszar szybkich badań diagnostycznych pozwala na kupienie w aptece, drogerii, na stacji benzynowej czy w sklepie spożywczym np. domowych testów do wykrywania zakażenia COVID-19, grypy i RSV, zakażenia Helicobacter pylori i krwi utajonej w kale, testów owulacyjnych czy ciążowych.To także możliwość korzystania z usług zdrowotnych tradycyjnie dostępnych w przychodniach, takich jak badania krwi z interpretacją wyników, szczepienia przeciw grypie i badania lekarskie np. przed zakupem okularów lub aparatu słuchowego. Pacjenci coraz szerzej korzystają z rozwiązań dostępnych poza tradycyjnymi placówkami medycznymi. W USA usługi zdrowotne prowadzone są w punktach sprzedaży detalicznej w sieciach sklepów takich jak Walmart i CVS, ostatnio zdecydował się na to także Amazon.Spersonalizowana opieka
W 2023 r. pacjenci będą mieli więcej możliwości korzystania ze świadczeń spersonalizowanej (precyzyjnej) opieki zdrowotnej, w której profilaktyka, leki i inne terapie są specjalnie dostosowane do pacjenta w oparciu o takie czynniki jak wiek, informacje genetyczne lub czynniki ryzyka.Termin „spersonalizowana opieka zdrowotna” używany jest także do określenia sposobu dostarczania opieki, w którym potrzeby i wartości pacjenta są w centrum uwagi, a pacjent jest zaangażowany w decyzje dotyczące jego zdrowia, sposobu i miejsca leczenia. Podobnie jak w innych dziedzinach usług tak rozumiana personalizacja także będzie jednym z głównych trendów w 2023 r.Małgorzata Kiljańska, liderka grupy roboczej NIL IN ds. innowacji w opiece ambulatoryjnej, lekarka POZ
Clebre to tanie i proste urządzenie do badania bezdechu sennego, które zbiera realne dane wśród dużych grup pacjentów. Jury konkursu Huawei Startup Challenge uznało Clebre za najlepszy polski start-up – pisze Jakub Chwiećko, lider Grupy ds. Startupów NIL IN.
Kwietniową kawę pijemy z dr. hab. Wojciechem Kukwą, laryngologiem i twórcą Clebre, wybranego najlepszym polskim start-upem z zakresu ochrony zdrowia w trzeciej edycji konkursu Huawei Startup Challenge, w którym nagradzani są twórcy technologii pozytywnego wpływu. Clebre – osobisty system do diagnostyki i terapii zaburzeń snu i oddychania, został uznany za projekt, który w najbardziej nowatorski sposób wykorzystuje nowoczesne technologie na rzecz poprawy kondycji fizycznej i psychicznej.
Umawiamy się w piątek o godz. 9 – złapać Wojtka nie jest łatwo. Swój czas dzieli między blok operacyjny, konsultowanie pacjentów i prace badawcze. Clebre to projekt, w którym Wojtek odpowiada za kwestie medyczne. – Nie próbuję udawać biznesmena, bo byłoby to nieuczciwe wobec inwestorów. Ja nie zastąpię specjalistów od rozwoju biznesu, a oni mnie w pracy nad medyczną częścią przedsięwzięcia – tłumaczy.
Nasz bohater od początku kariery zawodowej, czyli od ponad 20 lat, od strony badawczo-naukowej zajmuje się zaburzeniami oddychania podczas snu. – Nieprawidłowe oddychanie jest jedną z głównych przyczyn, dla których nie śpimy prawidłowo. Sen nie jest tak głęboki, skonsolidowany i regeneracyjny jak powinien. Firma Deloitte i Uniwersytet Harvarda zbadali wpływ zaburzeń oddychania podczas snu na ekonomię, m.in. na budżety firm transportowych w USA, a ściślej koszty wypadków komunikacyjnych, do których dochodzi z powodu niewyspania. Kierowcy zawodowi często prowadzą siedzący tryb życia, jedzą niezdrowo i śpią w dziwnych warunkach. Dlatego w USA kierowca zawodowy z bezdechami musi zacząć się leczyć, by utrzymać uprawnienia – tłumaczy.
Na problem zwrócono uwagę także w Polsce. Od 2015 r. w badaniu na prawo jazdy trzeba uwzględnić pytanie o bezdechy senne. – W 2008 r. w ramach Fundacji Zdrowy Sen i pod patronatem WOŚP przeprowadziliśmy badanie ankietowe na temat snu wśród dzieci z I klas podstawówek. Łącznie zebraliśmy prawie 6 tys. ankiet, które wypełniali rodzice, i opublikowaliśmy badania ze współautorami z USA. W przypadku bezdechów urządzenia diagnostyczne, czyli polisomnografia i poligrafie, są badaniami drogimi i trudno dostępnymi. Pomyślałem, że przydałoby się tanie i proste urządzenie, które nie będzie pełną polisomnografią, ale będzie w stanie zbierać wiarygodne dane w sposób powtarzalny. I że pozwoli monitorować chorobę, a nie jedynie punktowo ją zbadać – mówi.
W 2016 r. powstał pomysł i projekt urządzenia. Pierwotnie w zespole był też Maciej Migacz – programista, a także inżynier biomedyczny – Marcel Młyńczak. Zaczęli garażowo, od bezprzewodowego mikrofonu mocowanego na szyi. – Mogę długo mówić na temat tego, dlaczego z perspektywy zbierania danych szyja jest lepsza od nadgarstka – opowiada innowator. Twórcy Clebre zaczęli od patentu, bo ktoś ich przestrzegł: „Najpierw zgłoszenie patentowe, potem pierwsza publikacja”.
Po opublikowaniu pierwszego badania na temat rejestrowania zaburzeń oddychania, twórcy Clebre zaczęli szukać finansowania. Od 2019 r. znaleźli się w szybkiej ścieżce dofinansowania NCBiR na 5,2 mln zł. – Teraz ją kończymy i składamy finalny raport. Sytuacja nieco się skomplikowała, ponieważ mieliśmy w szybką ścieżkę wpisany kamień milowy w postaci medycznej certyfikacji – CE. W międzyczasie zmieniło się prawo, a wcześniejszą dyrektywę (MDD) zastąpiła regulacja (MDR), sama procedura rejestracji się wydłużyła i stała bardzo kosztowna – tłumaczy Wojtek.
Skromny start-up zamienił się w przedsiębiorstwo z działem data science i specjalistami odpowiedzialnymi za software. Dziś urządzenie Clebre to bezprzewodowy czujnik, zbierający i analizujący dźwięki oddychania, czynność serca, aktywność ruchową oraz pozycję ciała, połączony z aplikacją mobilną i chmurą obliczeniową. Mamy nadzieję, że już wkrótce będzie dostępny na rynku.
Doctor.One to aplikacja umożliwiająca lekarzowi zdalny kontakt z wybranymi pacjentami w wybranym przez niego czasie – pisze Jakub Chwiećko, lider Grupy ds. Startupów NIL IN.
Trzecią kawę z innowatorem pijemy z Maciejem Malendą, współtwórcą i COO Doctor.One, aplikacji umożliwiającej lekarzom zdalny kontakt z zaufanymi pacjentami w wybranym przez niego czasie.
Maciek, który jest pomysłodawcą aplikacji, wprawdzie nie jest lekarzem, ale zawodowo z medycyną ma do czynienia od kilkunastu lat. Z wykształcenia robotyk, zaczynał w IBM, współtworząc system e-zdrowia do dziś używany m.in. do generowania e-recept.
Następnie sprawdził się jako szef innowacji w Medicover. – Poza tym mam wielu znajomych lekarzy, a wiadomo, że po trzech minutach rozmowy o innych rzeczach lekarze wchodzą na tematy medyczne. Wielu znajomych śmieje się, że musiałem wybrać ścieżkę medycyny, bo inaczej nudziłbym się w ich towarzystwie – mówi Maciek.
Jak powstał Doctor.One? Podczas pracy nad innowacyjnymi rozwiązaniami, mającymi pomóc w pracy lekarzom, Maciej dostrzegł, że ich problemem jest brak czasu. – Medycy, których zapraszaliśmy do testowania nowych rozwiązań, mówili, że lubią z nami pracować, bo pozwalamy im mieć trochę wolnego czasu, choćby na toaletę, kawę czy głębszy oddech. Pomyślałem, że coś nie tak jest z traktowaniem lekarzy, którzy żyją w ciągłym kołowrotku, przyjmując pacjenta za pacjentem – wspomina Maciek.
Kolejnym impulsem była praca nad wdrażaniem wizyt zdalnych. – W 2017 r. zaczęliśmy się zastanawiać, co zrobić, by telemedycyna nie była gorszą wersją realnej wizyty, co poprawić, by pacjent wolał najpierw porozmawiać online, a dopiero później decydował się na wizytę stacjonarną – mówi. Ostatecznie o potrzebie nowego rozwiązania przekonała go wizyta u pediatry.
– Była sobota i pediatra mojego dwuletniego wówczas syna miała wolne. Zgłosiliśmy się więc na dyżur pediatryczny. Lekarka przepisała synowi antybiotyk na zapalenie ucha. W poniedziałek odebrałem telefon od naszej stałej pediatry: „Panie Maćku, co pan zrobił, ja nigdy nie dałabym Kostkowi antybiotyku! On zawsze ma czerwone ucho podczas przeziębienia”. Zorientowałem się, że w zdrowiu istnieje zupełnie niewykorzystany obszar współpracy między lekarzem a pacjentem – zaufanie, które zawsze było podstawą lekarsko-pacjenckiej relacji – opowiada Maciek.
Razem z Tomaszem Rudolfem postanowili stworzyć coś od zera. Chcieli przywrócić sprawczość i decyzyjność lekarzy, tworząc lekarskocentryczny podmiot medyczny. To lekarz miał dawać do siebie kontakt w komunikatorze zaufanym pacjentom, których, jak ustalił, ma 70-80 proc. medyków. – Chodzi o to, by lekarz tą relacją zarządzał proaktywnie, a przede wszystkim w większości zdalnie, decydując, czy i kiedy wizyta w gabinecie jest medycznie uzasadniona – tłumaczy Maciek.
Zaczęli od pogłębionych wywiadów w grupie kilkunastu lekarzy. Pytali ich, czy pacjenci piszą do nich po godzinach i czy im to przeszkadza. Zrozumieli, że ich główny użytkownik ma problem z telefonami i SMS-ami o każdej porze dnia i nocy. O to samo zapytali zaprzyjaźnionych z lekarzami pacjentów. Dla nich ta relacja również nie była komfortowa – nie wiedzieli, czy mają pisać, czy dzwonić, kiedy się kontaktować, kiedy lekarz odpisze i ile trzeba zapłacić.
– Postanowiliśmy im pomóc, tworząc bezpieczny komunikator medyczny, w którym mogą rozmawiać na jasno określonych zasadach. Tak też powstała idea wirtualnego obchodu. Aplikacja pozwala lekarzowi wybrać moment w ciągu dnia, w którym chciałby dostawać powiadomienia o wiadomościach od pacjentów. To też informacja dla pacjenta, dzięki której wie dokładnie, kiedy może się spodziewać odpowiedzi od swojego zaufanego lekarza. W związku z tym pacjent nie musi się martwić, czy jego wiadomość w ogóle została odczytana i ponawiać kontaktu np. telefonicznie.
Obie strony relacji wiedzą, czego wzajemnie od siebie oczekiwać. Najczęstszą formą komunikacji między lekarzem a pacjentem jest czat, który wybiera 95 proc. użytkowników. Subskrypcje wynoszą od kilkudziesięciu do kilkuset złotych miesięcznie, wynagradzają lekarza za czynności pozagabinetowe. Przenosząc nieformalną komunikację z pacjentami do uporządkowanego narzędzia, lekarze oszczędzają swój czas i zarabiają. – Kontakt z pacjentami w Doctor.One zajmuje lekarzom około 15 minut dziennie – mówi Maciek.
Już dziś Doctor.One daje także możliwość komunikowania się pomiędzy lekarzami. Przyszłość medycyny to powrót do korzeni, czyli zdrowych, zaufanych relacji!
INNOWACJE W MEDYCYNIE – wielkie projekty, które zmienią system opieki zdrowotnej czy dodatkowe narzędzia dla lekarzy i organizatorów opieki zdrowotnej?
Przedstawiamy Wam inTALK czyli serie podcastów realizowaną dzięki współpracy z portalem medycznym Esculap.com, która zabierze Was w pasjonującą podróż przez świat innowacji w medycynie! ? Dzięki NIL IN odkryjesz najnowsze osiągnięcia, które rewolucjonizują dziedzinę opieki zdrowotnej i dowiesz się co już nowego mamy w medycynie i jaka przyszłość nas czeka.W każdym odcinku spotkamy wybitnych ekspertów, naukowców i praktyków, którzy podzielą się swoją wiedzą na temat nowatorskich technologii i rozwiązań, które mogą odmienić medycynę, a także przedstawicieli polskich startupów w medycynie.Będziemy rozmawiać o przyszłości medycyny, postępie diagnostyki, działaniach na poziomie ambulatoryjnym i szpitalnym oraz ciekawostkami z polskiego rynku innowacji w medycynie.??
Pierwszy autorski program opieki koordynowanej w POZ pokazuje, że przy odpowiedniej strukturze i podziale zadań można poprawić wyniki leczenia i efektywność pracy – pisze Artur Prusaczyk z grupy roboczej NIL IN ds. wdrożeń w opiece ambulatoryjnej.
ABCDE to pierwszy w Polsce wdrożony w życie autorski program opieki koordynowanej w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ). Swoją nazwę bierze od pierwszych liter głównych filarów koncepcji koordynacji: „Ankiety, Bilanse, Chorzy przewlekle, Dyspanseryzacja, Edukacja”.
Program został zainicjowany w 1998 r. i jest wdrażany w Centrum Medyczno-Diagnostycznym (CMD) w Siedlcach. Jest finansowany ze stawki kapitacyjnej, kontraktów profilaktyki i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) bez dopłat pacjentów. Koncepcja inspirowana była najlepszymi praktykami zespołu, szczególnie lekarzy rodzinnych w CMD.
Program „ABCDE v. 2008” był podstawą opracowania przez zespół ekspertów Banku Światowego i NFZ modelu POZ PLUS, którego założenia zostały dostosowane do finansowania unijnego i potrzeb naukowych. Ogólnopolski pilotaż programu zrealizowano w latach 2018-21. Systemowa zmiana w POZ wprowadzająca opiekę koordynowaną weszła w życie 1 października 2022 r. Obecnie Bank Światowy prezentuje model na międzynarodowych konferencjach oraz wizytach studyjnych.
Program charakteryzuje się uporządkowanym systemem procesów organizacji opieki zgodnie z przyjętymi standardami. Zakłada wdrożenie aktywnej opieki medycznej, przeniesienie inicjatywy diagnostyczno-terapeutycznej z pacjenta na profesjonalistów medycznych oraz jasny podział obowiązków zespołu.
Lekarz rodzinny pracuje w oparciu o terminarz ze strefami wydzielonymi na poszczególne rodzaje wizyt, o różnym czasie trwania, z uwzględnieniem czynników zmienności tygodniowej i rocznej zapotrzebowania pacjentów. Harmonogram dostosowany jest do populacji – liczby, wieku i chorobowości pacjentów. Zawiera terminy na minimum rok do przodu. Za koordynację działań procesowych, współpracę i komunikację pomiędzy pacjentem a lekarzem podczas postępowania diagnostyczno-terapeutycznego odpowiada koordynator.
Elementem aktywnej opieki nad pacjentem zdrowym w zakresie czynników ryzyka i niezdiagnozowanych obszarów zdrowia u chorych przewlekle jest bilans zdrowia dla dorosłych kierowany do wszystkich pacjentów POZ od 18. do 65. roku życia. Bilans obejmuje szczegółowy wywiad prowadzący do określenia czynników ryzyka, weryfikacji stanu zdrowia i docelowo stratyfikacji.
Zlecona diagnostyka uzupełnia dane medyczne i jest zgodna z EBM oraz praktyką kliniczną. Podstawą opieki nad pacjentem chorym przewlekle są grupy dyspanseryjne, a zastosowanie Indywidualnego Planu Opieki Medycznej (IPOM) zapewnia systemową, ciągłą i spersonalizowaną opiekę. Edukacja pielęgniarska realizowana jest w oparciu o diagnozę potrzeb edukacyjnych pacjenta i/lub jego opiekunów, a także plan edukacji.
Kluczową rolę w budowie i wdrożeniu systemu spersonalizowanej opieki ambulatoryjnej w relacji POZ-AOS odegrali lekarze. Stali się oni rzeczywistymi decydentami opieki (decyzje kliniczne, ścieżki postępowania), zaś zadania stricte administracyjne (nawigowanie po systemie, edukacja) zostały przesunięte na personel pomocniczy.
Trudności we wdrożeniu polegały na przełamaniu oporu przed nowymi rozwiązaniami zarówno po stronie pacjentów, jak i personelu. Środkiem zaradczym była edukacja pacjentów i szkolenia dla kadry. Utrudnieniem był i nadal jest brak systemu operacyjnego wspierającego procesy koordynacji.
Czynnikiem w osiągnięciu sukcesu było konsekwentne zarządzanie przez cele, pomagające w skutecznej realizacji wyników populacyjnych, poprawie patient experience i redukcji marnotrawstwa zasobów. Przełożono cele na obowiązki pracowników, określono zasady ich mierzenia i premiowania oraz dbano o edukację. Wyniki wdrożenia są dobre, natomiast zespoły i lekarze wymagają wsparcia zespołu wdrożeniowego.
Artur Prusaczyk, wiceprezes CMD w Siedlcach, wiceprezes SPOIWO, członek grupy roboczej NIL IN ds. wdrożeń w opiece ambulatoryjnej
